Cumhuriyet, 3.10.2000
Aile Araştırma Kurumu kentteki intiharları inceledi Batman'dan çığlık: Ben özgür değilim !

**Televole kültürünün hızla yaygınlaştığı Türkiye'de, Batmanlı gençler televizyon ve internette kendi yaşam gerçekleriyle çelişen uyarılara maruz kalıyor.
ISTANBUL (ANKA) - Dini, ahlaki ve aile baskılarının yoğun olduğu Batman'da gençler arasındaki intihar olaylarındaki artist araştırılıyor. İntiharlarda ''kentte yaşanan hızlı toplumsal değişimin ve kültürel şok un etkisinin olabileceği bildiriliyor. Batman'da meydana gelen intihar olaylarını araştıran Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu'nun ''Batman'da Artma Eğilimi Gösteren İntihar Olaylarının Ön Incelemesi'' raporu tamamlandı. Rapora göre Batman'ın, özellikle kırsal kesimden aldığı göç nedeniyle, nüfusu hızla artıyor. İşsizlik yüzde 58 gibi yüksek bir oranla önemli bir sorun oluşturuyor. Eğitimde, ekonomik ve sosyal yapı nedeniyle kız çocukları yerine erkek çocuklara öncelik tanınıyor. Özellikle genç kızların üzerinde yoğun dini ve ahlaki baskılar biliniyor. Yurttaşların gerek aile içinde gerekse kamusal alanda kendini gerçekleştirme ortamları bulunmayan Batman'da çok sayıda soruna karşı sadece bir psikiyatrist bulunuyor. İlde yaşayanlar ruhsal benliklerine yönelik tehditlere karşı toplumsal destek sistemlerinden yararlanamıyor. Ayrıca, toplumsal yapının çok hızla değiştiği Batman'da önümüzdeki süreçte adi suçlarda artma bekleniyor. Araştırma kapsamında ilde Batman Valisi, cumhuriyet başsavcısı, belediye başkanı, muhtarlar, baro başkanlığı, emniyet ve jandarma yetkilileri, Dicle Üniversitesi'nden öğretim görevlileri, psikiyatri uzmanları ve intihar edenlerin aileleriyle görüşüldü. Raporda, görüşülen kişilerin Batman'daki intihar olayları ile ilgili şu görüşlerine de yer verildi:
* Bölgenin kültürel yapısı ve egemen değer yargıları toplumsal yaşamın her alanında belirleyicidir.
* Namus ile ilgili aile infazlarına bir alternatif olarak özellikle genç kızlara tek seçenek intihar sunulmaktadır.
* Intihar olaylarında namus faktörü de bulunmaktadır. Yörenin genç kızları Batman'dan kurtulmanın bir yolu olarak gördükleri için kamu görevlileriyle ilişkiye girmekte, eğer evlilik gerçekleşmezse bakire olmadıklarını gizlemek için intihar etmektedirler.
* Geçmişteki feodal yapının izleri kendini hissettirmektedir.
* Aile içi şiddet olgusu yaşanmaktadır.
* Özellikle genç kızlar üzerinde aile baskısı çok belirgindir.
* İl içinde köyden kente göç nedeniyle özellikle gençler kültür şoku yaşamaktadır.
* Özellikle 1997 yılına kadar PKK, Hizbullah gibi terör örgütleri bölgedeki eylemleri ile toplumsal psikolojinin olumsuz yönde etki- lenmesine neden olmuştur.
* Yerli halkın, terör döneminde çok fazla cinayete tanıklık etmesine bağlı olarak bölgede toplumsal bir paranoya yaşanmaktadır.
* Teknolojik değişimler hızlı olmakta ancak kültürel ve sosyal yapı aynı hızla değişmemektedir.
* İnternet kafeler hızla artmakta bunun sonucunda gençler kendi yaşam gerçekleriyle çelişen uyarılara maruz kalmaktadır.
* Gençler özellikle televizyonlardan görüp düşledikleri yaşam ile kendi gerçeklerini uzlaştırma konusunda zorluklar yaşamaktadır.
* Dini baskılar güçlüdür.
* Evrensel bir olgu olan işsizlik ve gelir dağılımındaki dengesizlik Batman'da daha çok belirgindir.
* Etnik köken ve mezhep farklılığına bağlı olarak yöre halkı güven- sizlik, ezilmişlik duygusu yaşamaktadır.
* Çocuk sayısının fazlalığı ailelerin çocuklarına yeterince sevgi, değer ve psikolojik destek göstermemelerine neden olmaktadır.
* Öğrenim düzeyinin düşük olması, özellikle genç kızların ekonomik nedenlerle okuyamaması, yükseköğrenim sonrası Batman'a dönen- lerin işsiz kalma olasılığı, gençleri umutsuzluğa ve bunalıma itmek- tedir.
* Özellikle kadınlarda psikosomatik rahatsızlıklar yaygın olarak görülmektedir.

1999 yılında Batman ve merkez ilçelerinde 17 gerçekleşmiş intihar vakası bulunurken bu yıl 12 Eylül tarihine kadar toplam 26 intihar olayı meydana geldi. Bir başka deyişle 1999 yılında yüz binde 4.20 civarında olan intihar oranı, bu yılın ilk sekiz ayının sonunda yüz binde 6.42'ye çıktı. Bu oran Türkiye ortalamasının yaklaşık iki katı düzeyinde bulunuyor. Batman'da görülen intihar olaylarının yüzde 75 civarı 13-25 yaş arasındaki genç kuşakta gerçekleşti. Bu intiharların 21'i kadınlarda (yüzde 80.8'i) kalan 5'i ise (yüzde 19.2) erkeklerde gerçekleşti. İntihar edenlerin içerisinde bekâr kadınlar ile 25 yaş altındaki yeni evli kadınlar yaklaşık yüzde 65 oranyla en üst grupta yer aldı.