Milliyet, 27.10.2000

İntihar, bir simge

DİYARBAKIR'DAKİ intiharlarla Batman'dakiler Birbirine çok benziyor: Son yılda hızlı bir artış ve en çok kadinlarin intihar etmesi! Dicle Üniversitesi Tip Fakültesi'nden Doç.Dr.Aytekin Sir bu fevkalade önemli konuyu bilimsel olarak araştırmış. 1997 yılında Diyarbakır Adliyesi'ne intikal eden 134 intihar girişimi ve intiharla ölüm dosyasını teker teker incelemiş, DIE istatistiklerini aramış. İlk bulgusu şu:"Son beş yılda intiharlarda büyük artış var. Türkiye genelinde intihar oranı yüz binde 2.5 cıvarında iken, Diyarbakır'da 1997 yılında yüz binde 19.8'e çıkmıştır! Halbuki 1993 yılında yüz binde 3 idi!" Dr. Sir, "Diyarbakir'da son beş yılda gözlenen intihar olaylarındaki artış, bu sorunun giderek büyümekte olduğunu göstermektedir" diyor. Evet, artan intiharlar, artan bunalımın bir simgesidir!

KADIN intiharlarının dünyada en yüksek oranlı olduğu yer bizim Batman'dır, Diyarbakır'dır, Doğu ve Güneydoğu'dur. Dr. Aytekin Sir, DIE verilerine dayanarak bir tablo hazırlamış. Doğu ve Güneydoğu ile Batı'da yer alan tipik illerimizdeki intiharların cinsiyete göre dağılımı... İşte netice: Doğu ve Batı illerimizde intiharlar 1998 Doğu illeri: Kadın 124 Erkek 65
Doğu illeri: Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Iğdır, Kars, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Van. Batı illeri: Kadın 123 Erkek 262
Batı illeri: Ankara, Balıkesir, Bolu, Bursa, Denizli, Eskişehir, Kayseri, Tekirdağ, Uşak.
Özetle, Doğu'da iki kadın bir erkek intihar ediyor, Batı'da iki erkek bir kadın intihar ediyor! Sebep, Doğu'daki kadının daha çok bunalmasıdır. Dr. Sir'in bulgularına göre, Diyarbakır verilerinde, "evdeki kiz" ile "ev kadını" daha çok intihar ediyor! Tıpkı Batman'daki gibi! Bu durum, iletişim çağında kadının toplumsal hayata katılamamasının yarattıgi vahim sıkıntıların ölümlü bir dışa vurumudur!

İNTİHAR, sosyolojinin konularından biridir. Terör ve ekonomik faktörlerin intiharları artırdığını gösteren bulgular, sosyolog Durkheim'in teorik tespitlerine uygundur. Dr. Sir, araştırmasında intihar sosyolojisinin uzmanlarından N. Ferrada ve M. Ormstad'ın, intihar sebepleri arasında zikrettiği "sosyal izolasyon" yanı çevreyle, toplumla ilişkisizlik, soyutlanma ve "ekonomik sorunlara yol açan gönüllü ya da zoraki göçler" faktörüne dikkat çekiyor! Feodal 'kapalı toplumun erkek - egemen baskıcı gelenekleri kadının topluma katılmasını engelliyor, "sosyal izolasyona" yol açıyor! Onun için en çok "evdeki" kadınlarla genç kızlar intihar ediyor. Sosyologlara göre, türban, bu sosyal izolasyondan dışarı çıkıp topluma katılmak için başvurulan bir sosyalleşme aracıdır. "1.Ulusal Sosyoloji Kongresi"ne sunulan akademik tebliğde belirtildiği gibi, türban, "geleneksellikten bir tür emansipasyon" (kurtulma) simgesidir. (Cilt 2, sf. 619 - 622) Bunu da "irtica" önyargısıyla devlet aşağılıyor, kızların, kadınların bu araçla sosyalleşmesini, 'emansipasyonu'nu engelliyor! Başbakanlık uzmanlarının belirttiği gibi, "Kürt" kimliğini hissetmeleri ve devletin bu konudaki anlayışsızlığı da güvensizliğe ve ilave bir "izolasyon" bunalımına sebep oluyor. Bu fevkalade önemli konuyu bu akşam CNN Türk'te saat 22.00'de uzmanlarla tartisacağım. Umarım, devlet görür bu kanayan yarayı...